Эрдэнийн сан субашидээс (11,12)

---

ᠥᠪᠡᠷ ᠊ᠦᠨ ᠪᠡᠢ᠎ᠡ ᠊ᠢᠢ ᠤᠬᠠᠭᠠᠨ ᠪᠡᠯᠢᠭ ᠊ᠢᠢᠡᠷ ᠰᠢᠨᠵᠢᠵᠦ ᠶᠠᠪᠤᠪᠠᠰᠤ
ᠥᠰᠲᠡᠨ ᠳᠠᠢᠢᠰᠤᠨ ᠣᠯᠠᠨ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠤ ᠬᠠᠮᠢᠭ᠎ᠠ  ᠠᠴᠠ ᠳᠡᠢᠢᠯᠠᠬᠦ ᠂
ᠥᠪᠡᠲᠡᠭᠰᠡᠢ ᠢᠯᠠᠭᠤᠭᠰᠠᠨ ᠬᠡᠮᠡᠬᠦ ᠬᠣᠳᠠ ᠊ᠢᠢᠨ ᠨᠢᠭᠡᠨ ᠪᠢᠷᠠᠮᠠᠨ
ᠥᠭᠡᠷ ᠊ᠢᠢᠡᠨ ᠭᠠᠭᠴᠠᠭᠠᠷ ᠣᠯᠠᠨ ᠳᠠᠢᠢᠰᠤᠨ ᠊ᠢ ᠳᠠᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠦᠯᠢᠭᠡᠷ ᠮᠡᠲᠤ᠃

ᠣᠬᠠᠭᠠᠨ ᠮᠠᠭᠤᠲᠠᠨ ᠡᠢ᠎ᠡ ᠡᠪᠡᠳᠡᠷᠡᠨ ᠬᠢᠮᠣᠷᠠᠪᠠᠰᠤ
ᠣᠶᠤᠨ ᠲᠡᠭᠦᠯᠳᠡᠷ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠊ᠦ ᠠᠷᠭ᠎ᠠ ᠪᠠᠷ ᠠᠮᠤᠷᠵᠢᠭᠤᠯᠤᠶᠤ ᠂
ᠤᠰᠤᠨ ᠮᠥᠷᠡᠨ ᠪᠤᠯᠠᠩᠬᠢᠷ ᠊ᠢᠢᠠᠷ ᠵᠦᠳᠡᠭ ᠪᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠊ᠢ
ᠤᠰᠤᠨ ᠲᠤᠩᠭᠠᠭᠴᠢ ᠴᠢᠨᠳᠠᠮᠠᠨᠢ ᠪᠠᠷ ᠲᠤᠩᠭᠠᠯᠠᠭ ᠪᠣᠯᠭᠠᠬᠤ ᠮᠡᠲᠦ ᠃

---

     Өөрийн биеийг ухаан бэлгээр шинжиж явбал
     Өштөн дайсан олон боловч хаанаас дийлдэх,
     Өвтэгш ялгуусан хэмээх хотын нэгэн бярман
     Өөрөө ганцаар олон дайсныг дарсан үлгэр мэт.

     Ухаан муутан эе эвдрэн хямарвал
     Оюун төгөлдөр мэргэн хүн аргаар амаржуулъюу,
     Усан мөрөн булингараар зүдэг болсныг
     Усыг тунгаагч чандманиар тунгалаг болгох мэт.

Эрдэнийн сан субашидээс (9,10)

---

ᠣᠯᠠᠨ ᠵᠦᠢᠯ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠪᠦᠬᠦᠨ ᠲᠡᠭᠦᠰᠦᠭᠰᠡᠨ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ
ᠣᠭᠲᠤ ᠭᠠᠭᠴᠠᠭᠠᠷ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠤ ᠰᠠᠰᠢᠨ ᠠᠮᠢᠳᠠᠨ ᠊ᠢ ᠭᠡᠢᠢᠭᠦᠯᠦᠶᠦ ᠃
ᠣᠯᠠᠨ ᠮᠠᠭᠤ ᠤᠬᠭᠠᠨᠲᠠᠨ ᠳᠡᠮᠡᠢ ᠴᠤᠭᠯᠠᠪᠠᠴᠤ
ᠣᠳᠤᠨ ᠮᠡᠲᠦ ᠭᠢᠢᠭᠦᠯᠵᠦ ᠲᠤᠩ ᠦᠯᠦ ᠴᠢᠳᠠᠶᠤ ᠃

ᠬᠡᠳᠦᠢ ᠪᠡᠷ ᠶᠡᠬᠡ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠲᠡᠢ ᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠦ
ᠬᠡᠷᠪᠡ ᠪᠤᠰᠤᠳ ᠳᠤᠷ ᠥᠴᠦᠬᠡᠨ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠪᠠᠢᠢᠪᠠᠰᠤ ᠰᠤᠷᠠᠬᠲᠠᠬᠠᠢ ᠃
ᠬᠡᠵᠡᠶᠡᠳᠡ ᠡᠨᠡ ᠮᠡᠲᠦ ᠰᠤᠷᠤᠯᠴᠠᠵᠤ ᠶᠠᠪᠤᠪᠠᠰᠤ
ᠬᠡᠲᠦᠷᠬᠡᠢ ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠊ᠢ ᠮᠡᠳᠡᠭᠴᠢ ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠪᠣᠯᠤᠶᠤ ᠃

---

     Олон зүйл эрдэм бүхэн төгссөн мэргэн
     Огт ганцаар боловч шашин амьтныг гийгүүлъюү.
     Олон муу ухаантан дэмий цуглавч
     Од мэт гийгүүлж тун үл чадъюу.

     Хэдийгээр их эрдэмтэй мэргэн боловч
     Хэрэв бусдад өчүүхэн эрдэм байваас суртугай.
     Хэзээд энэ мэт суралцаж явбал
     Хэтэрхий хамгийг мэдэгч болох болъюу.

Оюунтүлхүүр нэрт шастир оршвой (19)

---

ᠣᠶᠤᠨ ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠱᠠᠰᠲᠢᠷ ᠣᠷᠣᠰᠢᠪᠠᠢ(19)

ᠮᠠᠨᠠᠭᠠᠷ ᠦᠬᠦᠬᠦ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠤ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠬᠢᠴᠢᠶᠡᠨ ᠰᠤᠷᠤᠯᠴᠠᠬᠤ ᠬᠡᠷᠡᠭᠲᠡᠢ᠃
ᠬᠡᠷᠪᠡ ᠡᠰᠡ ᠰᠤᠷᠪᠠᠴᠤ ᠬᠣᠢᠢᠳᠤ ᠲᠥᠷᠦᠯ ‌᠊ᠳᠡᠭᠡᠨ
ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠊ᠤ ᠠᠪᠢᠶᠠᠰ ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠲᠤᠯᠠ ᠬᠢᠴᠢᠶᠩᠲᠦᠨ ᠃
ᠠᠳᠤᠭᠤᠰᠤ ᠴᠤ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠰᠤᠷᠬᠤ ᠪᠦᠭᠡᠲᠡᠯ᠎ᠡ
ᠡᠷᠳᠡᠨᠢᠲᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠊ᠦ ᠪᠡᠢ᠎ᠡ ᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠯᠠ
ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠊ᠦ ᠰᠤᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠪᠣᠯᠭᠤᠮᠵᠢᠳᠠᠢ ᠪᠣᠯᠪᠠᠯ ᠰᠤᠷᠬᠤ ᠬᠢᠯᠪᠡᠷ ᠃

ᠦᠬᠦᠬᠦ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠠᠮᠢᠳᠤ ᠴᠠᠭ ᠳᠠᠭᠠᠨ ᠪᠤᠶᠠᠨ ᠊ᠢ ᠦᠢᠯᠡᠳ ᠃
ᠥᠲᠡᠯᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠵᠠᠯᠠᠭᠤ ᠴᠠᠭ ᠳᠠᠭᠠᠨ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠬᠢᠴᠢᠶᠨ ᠃
ᠡᠪᠠᠳᠴᠢᠨ ᠬᠦᠷᠲᠡᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠡᠷᠡᠭᠦᠯ ᠊ᠳᠠᠭᠡᠨ ᠪᠤᠶᠠᠨ ᠨᠣᠮ ᠊ᠢ ᠬᠢᠴᠢᠶᠨ ᠃
ᠦᠭᠡᠭᠦᠷᠡᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠪᠠᠶᠠᠨ ᠴᠠᠭ ᠳᠠᠭᠠᠨ ᠥᠭᠯᠢᠭᠡ ᠊ᠢᠢ ᠥᠭ ᠃
ᠪᠦᠲᠦᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠳᠥᠷᠪᠡᠨ ᠨᠥᠬᠦᠷ ᠲᠡᠷᠡ ᠪᠣᠯᠠᠢ ᠃

ᠬᠣᠭᠤᠰᠤᠨ ᠴᠢᠨᠠᠷ ᠊ᠢ ᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠪᠯᠠᠮ᠎ᠠ ᠊ᠢᠢ ᠲᠠᠬᠢ ᠃
ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠵᠠᠶᠠᠭ᠎ᠠ ᠊ᠢᠢ ᠢᠯᠭᠠᠵᠤ ᠮᠡᠳᠡᠬᠦ ᠡᠵᠡᠳ ᠊ᠢ ᠬᠦᠨᠳᠦᠯᠡ ᠃
ᠦᠬᠦᠬᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠪᠯᠠᠮ᠎ᠠ ᠠᠴᠠ ᠠᠶᠤᠬᠤ ᠃
ᠦᠭᠡᠭᠦᠷᠡᠬᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠬᠣᠲᠠᠴᠢ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠠᠴᠠ ᠤᠢᠢᠳᠬᠤ ᠃
ᠳᠣᠷᠣᠢᠢᠳᠠᠬᠤ ᠨᠣᠶᠠᠨ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠲᠦᠰᠢᠮᠡᠯ ᠡᠴᠡ ᠤᠢᠢᠳᠬᠤ ᠃

---

ᠣᠶᠤᠨ ᠲᠦᠯᠬᠢᠭᠦᠷ ᠨᠡᠷᠡᠲᠦ ᠱᠠᠰᠲᠢᠷ ᠣᠷᠣᠰᠢᠪᠠᠢ(19)

ᠮᠠᠨᠠᠭᠠᠷ ᠦᠬᠦᠬᠦ ᠪᠣᠯᠪᠠᠴᠤ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠬᠢᠴᠢᠶᠡᠨ ᠰᠤᠷᠤᠯᠴᠠᠬᠤ ᠬᠡᠷᠡᠭᠲᠡᠢ᠃
ᠬᠡᠷᠪᠡ ᠡᠰᠡ ᠰᠤᠷᠪᠠᠴᠤ ᠬᠣᠢᠢᠳᠤ ᠲᠥᠷᠦᠯ ‌᠊ᠳᠡᠭᠡᠨ
ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠊ᠤ ᠠᠪᠢᠶᠠᠰ ᠪᠣᠯᠬᠤ ᠲᠤᠯᠠ ᠬᠢᠴᠢᠶᠩᠲᠦᠨ ᠃
ᠠᠳᠤᠭᠤᠰᠤ ᠴᠤ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠰᠤᠷᠬᠤ ᠪᠦᠭᠡᠲᠡᠯ᠎ᠡ
ᠡᠷᠳᠡᠨᠢᠲᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠊ᠦ ᠪᠡᠢ᠎ᠡ ᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠲᠤᠯᠠ
ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠊ᠦ ᠰᠤᠷᠤᠭᠰᠠᠨ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠪᠣᠯᠭᠤᠮᠵᠢᠳᠠᠢ ᠪᠣᠯᠪᠠᠯ ᠰᠤᠷᠬᠤ ᠬᠢᠯᠪᠡᠷ ᠃

ᠦᠬᠦᠬᠦ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠠᠮᠢᠳᠤ ᠴᠠᠭ ᠳᠠᠭᠠᠨ ᠪᠤᠶᠠᠨ ᠊ᠢ ᠦᠢᠯᠡᠳ ᠃
ᠥᠲᠡᠯᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠵᠠᠯᠠᠭᠤ ᠴᠠᠭ ᠳᠠᠭᠠᠨ ᠡᠷᠳᠡᠮ ᠊ᠢ ᠬᠢᠴᠢᠶᠨ ᠃
ᠡᠪᠠᠳᠴᠢᠨ ᠬᠦᠷᠲᠡᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠡᠷᠡᠭᠦᠯ ᠊ᠳᠠᠭᠡᠨ ᠪᠤᠶᠠᠨ ᠨᠣᠮ ᠊ᠢ ᠬᠢᠴᠢᠶᠨ ᠃
ᠦᠭᠡᠭᠦᠷᠡᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠤᠷᠢᠳᠠ ᠪᠠᠶᠠᠨ ᠴᠠᠭ ᠳᠠᠭᠠᠨ ᠥᠭᠯᠢᠭᠡ ᠊ᠢᠢ ᠥᠭ ᠃
ᠪᠦᠲᠦᠬᠦᠢ ᠊ᠢᠢᠨ ᠳᠥᠷᠪᠡᠨ ᠨᠥᠬᠦᠷ ᠲᠡᠷᠡ ᠪᠣᠯᠠᠢ ᠃

ᠬᠣᠭᠤᠰᠤᠨ ᠴᠢᠨᠠᠷ ᠊ᠢ ᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠪᠯᠠᠮ᠎ᠠ ᠊ᠢᠢ ᠲᠠᠬᠢ ᠃
ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠵᠠᠶᠠᠭ᠎ᠠ ᠊ᠢᠢ ᠢᠯᠭᠠᠵᠤ ᠮᠡᠳᠡᠬᠦ ᠡᠵᠡᠳ ᠊ᠢ ᠬᠦᠨᠳᠦᠯᠡ ᠃
ᠦᠬᠦᠬᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠪᠯᠠᠮ᠎ᠠ ᠠᠴᠠ ᠠᠶᠤᠬᠤ ᠃
ᠦᠭᠡᠭᠦᠷᠡᠬᠦ ᠬᠦᠮᠦᠨ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠬᠣᠲᠠᠴᠢ ᠨᠣᠬᠠᠢ ᠠᠴᠠ ᠤᠢᠢᠳᠬᠤ ᠃
ᠳᠣᠷᠣᠢᠢᠳᠠᠬᠤ ᠨᠣᠶᠠᠨ ᠰᠠᠢᠢᠨ ᠲᠦᠰᠢᠮᠡᠯ ᠡᠴᠡ ᠤᠢᠢᠳᠬᠤ ᠃

Манагар(маргааш) үхэх боловч эрдмийг хичээн суралцах хэрэгтэй.
Хэрэв эс суравч хойт төрөлдөө
Сайны авъяас болох тул хичээгтун.
Адгуус ч эрдмийг сурах бөгөөтөл,
Эрдэнэт хүний бие олсон тул,
Хүний сурсан эрдмийг болгоомжтой болбол сурах хялбар.

Үхэхийн урьд амьд цагтаа буяныг үйлд.
Өтлөхийн урьд залуу цагтаа эрдмийг хичээ.
Өвчин хүртэхүйн урьд эрүүлдээ буян номыг хичээ.
Үгүйрэхийн урьд баян цагтаа өглөгийг өг.
Бүтэхийн дөрвөн нөхөр тэр болой.

Хоосон чанарыг олсон ламыг тахь.
Хоёр заяаг ялгаж мэдэх эздийг хүндэл.
Үхэх хүн сайн ламаас айх.
Үгүйрэх хүн сайн хоточ нохойноос уйдах.
Доройтох ноён сайн түшмэлээс уйдах.