Бичгийн хэл баян байгаагийн шинж

Бодож нягталж бичдэг учраас оюуныг сорьдог(4)

Дуудлага ижил буюу ойролцоо үгийг бичлэг хэлбэрээр тус тус ялгаж бичнэ гэдэг бол тухайн бичгийн нэг чадамж давуу тал төдийгүй бичгийн хэл баян байгаагийн шинж мөн.

Хэлний үгсийн сангийн баян нь дан ганц утгатай үгээр бус үгийн салаа олон утгаар илрэх бөгөөд хэл нь үгсийн сангаар хичнээн баян байх тусам бичиг нь мөнхүү үг бүрийн утгыг илэрхийлэх чадамжтай байх ёстой болно. Ийм бол сая тэр хэлбичгийг төгс боловсронгуй, том хөгжсөн хэл гэж үзэж болох юм.

Түүнээс бус хэлний том багыг, хөгжсөн хөгжөөгүйг нь тухайн хэлээр (зөвхөн аман ярианы хэлээр үнэлэх нь өрөөсгөл) хэр олон хүн ам хэлэлцдэг вэ? гэсэн тоогоор бус тухайн хэлний утга санааг илэрхийлэх чадамж, үгийн сангийн баялаг болон үг бүтээх хувилгах ёс, бичиг үсгийн түүх соёлоор нь хэмжин хэлэлцвэл зүйтэй.

Д.Баттогтохын "Монгол бичгийн гайхамшиг оршивой", номоос 85х.